حق سنوات چیست

تامین معیشت کارمندان و کارگرانی که مشمول قانون کار و تامین اجتماعی هستند ، همواره یکی از مهم ترین دغدغه های دولت محسوب شده است که در همین راستا ، ضوابطی برای حمایت های مادی و معنوی از آنها ، در قوانین مربوطه ، پیش بینی کرده و از جمله آنها ، می توان به حق سنوات و پایه سنوات در قانون کار اشاره نمود که با یکدیگر متفاوت هستند .

فرمول و نحوه محاسبه حق سنوات که از آن با عنوان پاداش پایان خدمت نیز یاد می شود ، با پایه سنوات ، متفاوت بوده و بر مبنای آخرین حقوق دریافتی فرد در آن سال ، می توان میزان آن را محاسبه نمود . به همین دلیل ، آشنایی با تفاوت های حق سنوات و پایه سنوات و اینکه نحوه محاسبه این دو مزایا، در سال ۱۴۰۲​ چگونه است ، ضروری به نظر می رسد تا در صورت عدم پرداخت آن توسط کارفرما ، کارگران ، بتوانند حقوق خود را از طریق اداره کار ، مطالبه نمایند .

به همین دلیل ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به توضیح مفاهیمی چون حق سنوات و پایه سنوات پرداخته و سپس ، فرمول و نحوه محاسبه حق سنوات و پایه سنوات سال 1402 را بر مبنای بخشنامه حق سنوات ، مورد بررسی قرار داده و جزئیات مربوط به هر یک از آنها را بیان می کنیم .

 

حق سنوات چیست

علاوه بر اینکه کارگر ، در پایان هر ماه کاری ، حقوق ثابت و برخی از مزایا همچون حق مسکن ، حق عائله مندی و خوار و بار و حق اولاد دریافت می کنند ، در قانون کار ، برای حمایت مادی از کارگران ، دریافت حق سنوات نیز ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که به ازای هر سال سابقه کار ، به مشمولان تعلق می گیرد و معمولا در پایان مدت کار یا خاتمه قرارداد کار ، کارگران می توانند آن را از کارفرما مطالبه و دریافت کنند .

بر این اساس ، در پاسخ به این سوال که حق سنوات چیست ، باید گفت که حق سنوات به معنای آن است که به ازای سال هایی که فرد ، نزد کارفرمایی مشغول به کار بوده است ، مبلغی را تحت عنوان حق سنوات پایان خدمت ، دریافت دارد و به همین دلیل ، به آن مزایای پایان کار یا پایان خدمت نیز گفته می شود و از این لحاظ ، مشابه پاداش بازنشستگی است که دولت ، پس از خاتمه کار به دلیل بازنشستگی یا بازخرید خدمت ، به کارمندان خود پرداخت می نماید .

یکی از نکات مهم در خصوص حق سنوات چیست ، این است که تمامی کسانی که رابطه کاری شان به هر دلیلی اعم از فوت کردن ، اخراج ، ترک کار ، تعدیل نیرو ، بازخرید یا بازنشسته شدن ، به پایان می رسد ، می توانند از مزایای مربوط به حق سنوات ، برخوردار شوند که فرمول و نحوه محاسبه حق سنوات در سال 1402 را نیز ، در ادامه توضیح خواهیم داد .

همچنین ذکر این نکته ضروری است که بر اساس قانون ، در صورتی که شخصی ، به مدتی کمتر از یک سال در کارگاهی مشغول به کار بوده و قبل از آن ، بنا به هر دلیل ، رابطه کاری وی با کارفرما قطع می شود ، استحقاق دریافت حق سنوات را با احتساب مدت زمان کار خود ، خواهد داشت .

 

پایه سنوات چیست

در قسمت قبل ، به توضیح حق سنوات که از آن با عنوان پاداش پایان خدمت نیز یاد می شود ، پرداخته و گفتیم که پس از قطع رابطه کاری میان کارگر و کارفرما ، به ازای تعداد سال هایی که کارگر در آن محل ، کار کرده است ، می بایست بر اساس آخرین حقوق همان سال ، به وی حق سنوات پرداخت شود . اما یکی دیگر از مفاهیم مشابه حق سنوات ، پایه سنوات است که برخی تصور می کنند این دو با هم یکسانند ؛ در حالی که اینگونه نیست .

در پاسخ به این سوال که پایه سنوات چیست ، باید گفت که به ازای هر روز کاری ، برای جبران کمبود یا نقص حقوق کارگران و تعدیل اقتصادی حقوق کارگران ، افزایش رضایت شغلی و لحاظ سابقه کاری در میزان دریافتی آنها ، مبلغی با عنوان پایه سنوات به ایشان تعلق می گیرد که بر خلاف حق سنوات که در پایان مدت خدمت به کارگر پرداخت می شد ، پایه سنوات ، در پایان همان ماه ، علاوه بر حقوق ثابت و سایر مزایای مربوطه ، به کارگران ، قابل پرداخت خواهد بود و به همین دلیل ، به آن ، حق سنوات روزانه نیز گفته می شود .

در قسمت بعد ، به توضیح اینکه نحوه محاسبه پایه سنوات 1402 بر اساس بخشنامه شورای عالی کار چگونه است ، خواهیم پرداخت . اما در این خصوص ، باید افزود که پایه سنوات ، از قرار روزانه 7000 هزار تومان ، به همه کارگران ، قابل پرداخت بوده و کارگر ، بر اساس مدت قرارداد خود که باید حتما بیش از یکسال باشد ، از ابتدای سال دوم ، از این حق ، بهره مند می شود و در صورتی که کارگر ، مشمول طبقه بندی مشاغل باشد ، بر اساس جدول مندرج در بخشنامه حقوق ، میزان آن ، تا 7 هزار و 560 تومان (روزانه) افزایش خواهد داشت .

حتی کارگران فصلی نیز ، بر اساس مدت زمان کار خود ، از این حق بهره مند می شوند ، مگر در مورد دانشجویانی که در تابستان کار می کنند . نکته مهمی که باید در خصوص پایه سنوات در نظر داشت ، این است که مشمول 21 درصد افزایش حقوق و مزایای سال 1402 ، نخواهد بود . در ادامه ، نحوه محاسبه پایه سنوات را که در بخشنامه حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۲​ تعیین شده است ، شرح خواهیم داد .

 

 

نحوه محاسبه حق سنوات ۱۴۰۲

سوال مهمی که در خصوص حق سنوات چیست ، مبلغ و میزان آن چقدر است ممکن است مطرح شود ، این است که نحوه محاسبه حق سنوات سال 1402 به چه صورت است و به عبارت دیگر ، در صورتی که شخصی ، در پایان سال ۱۴۰۲​ ، بخواهد حق سنوات یک یا چند سال خود را دریافت کند ، چه مبلغی به وی تعلق خواهد گرفت ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که نحوه محاسبه حق سنوات ، در ماده 24 قانون کار ، تعیین شده است که بر اساس آن ، در صورت خاتمه قرارداد کار در مواردی همچون قرارداد کار معین یا قرارداد مدت موقت و یا مواردی همچون فوت ، بازنشستگی یا از کارافتادگی ، کارفرما باید به کارگری که به مدت یک سال یا بیشتر در آن محل مشغول به کار بوده است ، به ازای هر سال کار متوالی یا متناوب ، بر اساس آخرین حقوق پایه همان سال ، معادل یک ماه حقوق ، به عنوان حق سنوات یا مزایای پایان کار پرداخت نماید که فرمول محاسبه آن را در قسمت بعد ، ذکر می کنیم .

همچنین ، در خصوص نحوه محاسبه حق سنوات ، باید افزود که در حال حاضر ، علاوه بر حقوق ثابت کارگران ، مزایای ایشان نیز ، در تعیین مبلغ و میزان حق سنوات سالانه ، موثر است و مواردی از قبیل حق مسکن ، حق خواروبار و حق اولاد و غیره نیز ، در میزان حق سنوات پرداختی به کارگران ، مورد محاسبه قرار می گیرند .

اما در خصوص نحوه محاسبه پایه سنوات یا سنوات روزانه نیز ، باید گفت که شورای عالی کار ، در هر سال ، با صدور بخشنامه ای ، میزان و مبلغ پایه سنوات را به ازای هر روز کاری ، تعیین می کند . کارگرانی هم که در کارگاه های مشمول طرح طبقه بندی مشاغل مشغول به کار هستند ، به ازای گروه های بیست گانه ، به ازای روزهای کارکرد خود ، از پایه سنوات ، بهره مند می شوند . در ادامه ، فرمول محاسبه پایه سنوات 1402 کارگران را نیز ، ارائه خواهیم نمود .

 

فرمول محاسبه سنوات 1402 در قانون کار

در قسمت های قبل ، توضیح دادیم که حق سنوات سالانه و پایه سنوات چیست و همچنین ، نحوه محاسبه آن را نیز ، به اختصار ذکر نمودیم . اما آنچه که در این قسمت قصد داریم بررسی نماییم ، این است که فرمول محاسبه حق سنوات ۱۴۰۲​ در قانون کار و فرمول محاسبه پایه سنوات سال 1402 ، به چه صورت است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که نحوه محاسبه حق سنوات در سال 1402 ، مانند سال های قبل بوده و به این صورت است که حقوق پایه همان سال ، در تعداد روزهای کارکرد فرد ، ضرب شده و حاصل آن ، تقسیم بر 365 ( تعداد روزهای سال ) می شود . البته ، در حالتی که کارگر ، چند سال در یک محل مشغول به کار بوده و در سال 1402 ، رابطه کاری وی به پایان می رسد ، در صورتی که حق سنوات سال های قبل خود را به صورت سالانه دریافت نکرده باشد ، می تواند به مأخذ پایه حقوق وزارت کار در سال ۱۴۰۲​ ، حق سنوات خود را دریافت کند .

لذا ، فرمول محاسبه آن ، به این صورت است که آخرین حقوق کارگر در سال 1402 ضرب در تعداد روزهای کارکرد ، تقسیم بر 365 می شود . به عنوان نمونه ، اگر آخرین حقوق کارگر ، مبلغ 5 میلیون و ششصد و پنجاه هزار تومان باشد و به مدت 300 روز در طول سال ، کار کرده باشد ، میزان حق سنوات سالانه وی ، به مبلغ 4 میلیون و ششصد و چهل و چهار هزار تومان خواهد بود . در انتها نیز حق سنوات سال های مختلف، با یکدیگر جمع شده و حاصل جمع ، مطالبه نهایی حق سنوات کارگر خواهد بود .

فرمول محاسبه پایه سنوات کارگران در سال ۱۴۰۲​ نیز ، به این صورت است که طبق بخشنامه حقوق و دستمزد، به کارگرانی که در سال 1402 ، دارای یک سال سابقه کار شده و یا اینکه یک سال از دریافت آخرین پایه سنواتی آنها گذشته باشد ، روزانه ، مبلغی به عنوان پایه سنوات پرداخت می شود ، به این ترتیب که تعداد روزهای کار ، ضرب در مبلغ اعلام شده توسط شورای عالی کار ( 7000 تومان روزانه) خواهد شد .

 

بخشنامه حق سنوات

در خصوص حق سنوات یا مزایای پایان کار کارگران ، در سال های اخیر ، بخشنامه های مختلف و بعضا متفاوتی توسط مقامات یا سازمان های دولتی صادر شده است که در خصوص نحوه محاسبه حق سنوات می باشد . یکی از مهم ترین بخشنامه های حق سنوات ، مواد 2 و 8 بخشنامه مورخ 1394/4/8 وزارت نیرو می باشد .

حکم قانون کار در خصوص نحوه محاسبه و پرداخت حق سنوات ، بر اساس آخرین حقوق و آخرین مزد می باشد که در برگیرنده تمامی اقلام مزد در مواد 34 و 35 قانون کار است ؛ لکن بر اساس ماده 2 و 8 بخشنامه مذکور ، نحوه محاسبه حق سنوات ، صرفا بر مبنای مزد مبنا و مزد ثابت به علاوه حق جذب می باشد . به همین دلیل ، با اعتراض از این بخشنامه در دیوان عدالت اداری ، دیوان ، اقدام به ابطال این بخشنامه نمود .

با صدور رای توسط دیوان ، ملاک محاسبه و پرداخت حق سنوات کارگران ، مطلق حقوق و مزایای مندرج در مواد 34 و 35 قانون کار می باشد که در برگیرنده حق السعی کارگران ، شامل کمک هزینه عائله مندی ، هزینه مسکن ، خواروبار ، هزینه ایاب و ذهاب ، مزایای غیر نقدی ، پاداش افزایش تولید ، سود سالانه می باشد ؛ نه صرفا حقوق ثابت کارگران .

در همین رابطه ، در تاریخ 1399/10/24 ، در وزارت کار ، تعاون و رفاه اجتماعی نیز ، بخشنامه ای صادر شده است که به موجب آن ، در خصوص نحوه محاسبه حق سنوات ، به دادنامه صادره از هیات تخصصی کار ، بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری استناد شده و آن را ملاک محاسبه حق سنوات قرار داده است . متن این بخشنامه ، به این شرح است :

 

 

به موجب دادنامه شماره 100087 ، مورخ 1398/6/3 دیوان عدالت اداری ، ماخذ محاسبه فوق العاده ها و مزایای قانونی نظیر مزایای پایان کار یا همان حق سنوات ، « مزد یا حقوق » موضوع مواد 34 و 35 قانون کار می باشد ؛ مگر اینکه صراحتا در قانون ، مبنای محاسبه مزد مبنا یا ثابت موضوع ماده 36 قانون کار پیش بینی شده باشد . لذا مبنای محاسبه حق سنوات ، مطلق مزد و یا حقوق است ؛ نه صرفا مزد ثابت و مبنا.

 

تخفیف 50درصدی دوره جامع حقوق و دستمزد

 

منبع